Nghệ Thuật Đối Kháng: Mấu chốt để tạo nên một lịch tập tốt
Đa phần các võ sĩ hiện nay đều rơi vào tình trạng giậm chân tại chỗ sau một thời gian dài tập luyện. Họ không thể mạnh hơn, nhanh hơn được nữa. Vấn đề chính là vì đội ngũ huấn luyện đã đặt sai mục tiêu huấn luyện.
Trong tất cả mọi ngành nghề, ngành VĐV là ngành có tuổi nghề thấp nhất. Các VĐV nói chung và võ sĩ nói riêng thường chỉ có thể thi đấu đến 35 tuổi là đã rất tuyệt vời. Trong đó, nhiều võ sĩ còn quyết định giải nghệ sớm khi chưa bước qua tuổi 27.
Ở những môn thể thao đòi hỏi thể chất nhiều như võ thuật, tuổi nghề của các VĐV thường khá thấp
Tuy nhiên, trên thế giới cũng không thiếu những lão tướng thi đấu ở tuổi trên 30. Cá biệt còn có những siêu VĐV vẫn có thể duy trì thi đấu đỉnh cao ở độ tuổi trên 35 như Ronaldo, Messi (bóng đá), Lebron James (bóng rổ), Manny Pacquiao (Boxing)... Không thể phủ nhận rằng những con người này có tố chất đặc biệt để thi đấu thể thao. Dù vậy, họ cũng cần có một chế độ tập luyện tuyệt vời để duy trì phong độ bền bỉ đến như vậy.
Và mấu chốt để xây dựng một chế độ tập tốt nằm ở việc đặt một câu hỏi sâu sắc.
Vấn đề tư duy ngắn hạn trong huấn luyện hay vấn đề đặt câu hỏi cho huấn luyện
Đa phần các HLV và võ sĩ Việt khi tập luyện đều tự đặt câu hỏi: "Làm sao để nhanh hơn, mạnh hơn?"
Đây vốn không phải là một câu hỏi chính xác để mở đầu một kỳ huấn luyện. Vì bởi câu hỏi trên chỉ nêu ra cách giải quyết cho một phương tiện trong thi đấu là "nhanh" và "mạnh". Để có thể tìm ra phương thức tốt nhất, HLV cần hiểu được mục đích sau cùng của bài tập.
Khả năng tập trung và tư duy của Lomachenko là thiên phú. Vì thế các HLV mới phải nghĩ ra các bài tập cho não bộ của Loma bên cạnh những bài thể chất, drill tập thông thường.
Đào sâu một chút, hãy thử đặt câu hỏi sau: "Tại sao bạn cần phải mạnh?"
Mạnh mẽ để ÁP ĐẢO đối thủ dễ dàng hơn. Mạnh mẽ để đánh đối thủ ĐAU hơn. Mạnh mẽ để dễ HẠ GỤC đối thủ hơn. Như vậy, yếu tố mạnh thực tế là để phục vụ cho 3 mục đích chính: Áp đảo, đánh đau và knockout đối thủ.
Đối với câu hỏi: "Tại sao bạn cần nhanh hơn?", ta sẽ có câu trả lời như sau:
Nhanh hơn để chạy trốn khỏi đối thủ một cách AN TOÀN hơn. Nhanh hơn để ra đòn đối thủ KHÓ CHỐNG ĐỠ hơn. Nhanh hơn để đánh trúng đối thủ NHIỀU hơn.
Khi đặt ra câu hỏi đúng đắn, HLV sẽ phát triển được các bài tập chuyên biệt cho võ sĩ của họ
Hiểu rõ mục đích huấn luyện cuối cùng bằng câu hỏi "Làm sao? Rồi làm sao nữa?"
Như vậy, rõ ràng rằng mục đích của việc huấn luyện là để giành được các ưu thế kể trên. Sẽ ra sao nếu như các HLV bắt đầu bằng việc đặt những câu hỏi khác chẳng hạn như:
- Làm sao để ÁP ĐẢO đối thủ được tốt hơn: Ta sẽ phát triển sức mạnh, sức lì, combo đòn đánh
- Làm sao để đánh đối thủ ĐAU hơn: Ta sẽ phát triển sức mạnh, sức xuyên thấu của cú đấm hay độ chính xác và bất ngờ của cú đấm.
- Làm sao để thi đấu AN TOÀN hơn: Ta sẽ phát triển tốc độ di chuyển, phản xạ (reflex) và phản xạ (reaction). Ta cũng phát triển khả năng phòng thủ, nhận diện nguy hiểm tốt hơn....
Lomachenko thi đấu tấn công áp sát, nhưng vẫn giữ an toàn tốt không phải vì anh tập trung chạy thoát khỏi đòn đánh mà vì anh đặt tâm trí vào việc tìm kiếm góc an toàn gần đối thủ nhất.
Thể chất con người là có giới hạn. Mỗi con người khác nhau lại có một giới hạn nhanh, mạnh khác nhau. Mỗi võ sĩ đều có những kỹ năng riêng biệt. Và từ đó, các kỹ năng này được mài giũa để trở thành những mảnh ghép kỹ thuật khác nhau tạo nên phong cách cho võ sĩ.
Việc nâng cấp nền tảng thể chất của võ sĩ chỉ là một trong rất nhiều cách để phát triển khả năng thi đấu của họ. Do đó, việc đặt câu hỏi đúng đắn từ đầu là rất quan trọng.
Câu chuyện của những VĐV hàng lão tướng
Để giải thích cho trường hợp của các siêu VĐV trên 35 tuổi nêu ra ở đầu bài, dường như ngay lập tức, nhiều người sẽ nhận định rằng "vì họ có dinh dưỡng tốt", "vì họ có chế độ tập tốt"... Song, đấy cũng chỉ là những nhận định hết sức ngắn hạn về quá trình huấn luyện của các ngôi sao này.
Thực tế, các HLV hàng đầu khi sắp xếp giáo án là họ đã chuẩn bị một thời gian dài để tìm ra câu hỏi đúng đắn trước nhất. Đối với các VĐV lớn tuổi những HLV lão làng sẽ không cố làm cho những võ sĩ này trở nên nhanh hơn hay mạnh mẽ hơn nữa. Thay vào đó, họ đặt câu hỏi: "Làm thế nào để phong độ của những lão tướng này duy trì được lâu hơn nữa?"
Ronaldo nổi tiếng với sự siêng năng và khả năng tập luyện điên cuồng. Tuy nhiên, chắc chắn rằng những bài tập ở tuổi 35 sẽ phải giảm cường độ đi khá nhiều nếu so với Ronaldo ở tuổi 25.
Các HLV giỏi hiểu rằng thể chất con người là có giới hạn. Rồi ai cũng sẽ già đi và phong độ cũng theo đó xuống dốc. Vì thế, thay vì đặt vấn đề phát triển thể chất cho họ càng ngày càng mạnh mẽ, các HLV lại chuyển sang mục tiêu duy trì sao cho phong độ đi xuống theo tốc độ chậm nhất.
Vì xây dựng chế độ tập theo mindset đó, các bài tập của những ngôi sao lớn tuổi như Ronaldo, Pacquiao, LeBron James dần không còn điên cuồng như lúc trẻ nữa mà tập trung hơn vào việc níu giữ khả năng vận động của cơ bắp trong họ.
Đường xuống dốc phong độ của các ngôi sao "già" như Pacquiao không lao dốc mà chỉ thoai thoải. Do đó, khán giả mới cảm tưởng như Pacquiao thi đấu không biết điểm dừng.
Và với đường cong phong độ xuống dốc thoải, kinh nghiệm thi đấu hàng chục năm trời của họ giúp cho những siêu sao này thi đấu khôn ngoan hơn, hiệu quả hơn và ít phải tiêu hao thể lực hơn. Họ tạo cho người xem cảm giác như họ vẫn như những mãnh thú đôi mươi. Sự thực chỉ là do kinh nghiệm của họ đủ sức bù đắp cho thể chất đi xuống, nên khán giả không trông thấy dấu hiệu tuổi tác của họ mà thôi.
Tất cả những điều phi thường ấy chỉ bắt đầu bằng một câu hỏi đúng đắn.
