Angelo Dundee: Ông thầy huyền thoại đứng sau thành công của Muhammad Ali

Thật khó để tìm ra HLV boxing nào vĩ đại hơn Angelo Dundee. Hôm thứ hai (30/8) là kỷ niệm 100 năm ngày sinh của ông, người đã góp phần tạo ra một Muhammad Ali vĩ đại. Tuy nhiên, không chỉ vậy, những lời khuyên của ông còn giúp 15 tay đấm trở thành nhà vô địch thế giới, trải dài suốt 6 thập kỷ.

Sau khi phục vụ Thế chiến 2 với tư cách một nhân viên kỹ thuật, Dundee trở về tìm cách nuôi dưỡng niềm đam mê của mình. Không có điều kiện thi đấu, ông quyết định chuyển sang nghiệp huấn luyện. Ông chuyển từ Philadelphia tới Manhattan để gây dựng sự nghiệp.

Ông sinh ra với cái tên Angelo Mirena. Nhưng do gia đình không ủng hộ việc theo đuổi quyền Anh, ông quyết định sử dụng tên họ là Dundee để tránh sự chú ý của người thân. Ban đầu chưa có kinh nghiệm, ông học nhờ quãng thời gian làm phụ tá cho những huyền thoại như Rocky Marciano, Joe Louis và Sugar Ray Robinson. Từ đây, ông biết được những bí quyết của những HLV danh tiếng như Ray Arcel hay Charley Goldman sử dụng.

Thời điểm đó, Dundee gặp không ít khó khăn vì giới trong nghề thường sử dụng những thuật ngữ riêng. Một số thì sử dụng tiếng Do Thái. "Cha không hiểu được bí mật của họ nhưng một ngày, ông ấy nói với tôi rằng, 'Cha đã học tiếng Do Thái, mọi thứ ổn hơn nhiều. Cha đã học ngôn ngữ của họ", Jimmy, con trai của ông, chia sẻ trên tờ The Guardian.

Có nhiều quyết định đã thay đổi cuộc đời của Dundee, bao gồm việc theo anh trai - vốn là một võ sĩ - tới Floria. Tại đây, ông làm việc tại một phòng gym trên Khu phố 5 của Miami và đào tạo ra nhà vô địch Willie Pastrano.

Thời điểm đó, vấn đề phân biệt chủng tộc vẫn còn nặng nề tại nước Mỹ. Tuy nhiên, tại phòng gym của ông Dundee, không ai quan tâm tới điều này. Tất cả chỉ muốn được tập luyện và cùng tiến bộ.

"Màu duy nhất trong phòng tập là màu đỏ của máu do các võ sĩ khi tập luyện rơi xuống. Chúng tôi, dù màu da khác nhau, nhưng cùng mục tiêu chung. Chúng tôi cùng chiến đấu và hỗ trợ nhau như những người anh em", Matthew Baiamonte, người được xem là truyền nhân cuối cùng của ông Dundee, chia sẻ.

Theo thời gian, những cái tên nổi tiếng bắt đầu tìm đến ông Dundee. Tất nhiên, người nổi tiếng nhất không ai khác ngoài Muhammad Ali. Tay đấm huyền thoại thừa nhận ông Dundee là người có ảnh hưởng cực lớn tới thành công của mình. Ali học được từ thầy kỹ năng, bản lĩnh và cả sự bình tĩnh đến khó tin.

Sinh thời, ông Dundee sở hữu sự điềm dậm ít ai sánh được.

"Biệt danh của ông ấy là Yoda. Bởi vì cách nói chuyện của ông ấy với mọi người, với các võ sĩ. Ông ấy luôn từ tốn, không bao giờ dùng những lời lẽ khó nghe để nói với người khác", Baiamonte chia sẻ.

"Tôi nhớ một lần lái xe chở ông ấy và chúng tôi qua một trạm thu phí. Tôi đưa tiền cho cô ấy rồi lái đi. Thầy bất ngờ quay ra đánh tôi và nói, 'Cậu làm cái gì vậy?' Tôi không hiểu và hỏi lại thầy. Ông ấy nói, 'Cậu đưa tiền cho cô ấy và không hỏi rằng ngày hôm nay cô ấy đã thế nào. Cô ấy đã ngồi đó, chịu nắng nóng cả ngày. Không mất gì khi cậu nói một câu dễ nghe với cô ấy".

Cũng chính vì sự tốt bụng và tinh tế, Dundee trở thành mảnh ghép hoàn hảo Ali. Những lúc huyền thoại hạng nặng cần, Dundee luôn có mặt với những lời khuyên đúng đắn.

"Cha của tôi rất giỏi trong việc đọc suy nghĩ của người khác. Ali không thích mọi người bảo ông ấy phải làm gì. Vì thế, nếu cha muốn nhắc Ali dùng những cú thọc, ông sẽ nói, 'Chúa ơi, cú thọc tay trái hiệp vừa rồi của cậu thật tuyệt'.

Ali sẽ tập trung tung những cú đòn đó ở hiệp tiếp theo. Cha sử dụng cách nói gián tiếp bởi ông ấy hiểu Ali. Còn các cái tên khác, ông lại có cách tiếp cận khác, có thể mạnh mẽ hơn. Như để thức Jimmy Ellis dậy, ông ấy sẽ giật lông chân và đổ đá vào tất", ông Jimmy hồi tưởng.

Jimmy thừa nhận cha của mình là một người nhẹ nhàng. Ông để vợ lo việc nhà cửa, đưa tiền cho bà và không bao giờ đòi biết những khoản chi.

"Ông ấy trả tiền để tôi và bà xã đi trăng mật", Pinklon Thomas, nhà cựu vô địch hạng nặng của WBC và IBO, tiết lộ.

Thomas đã có lời mời với ông Dundee từ những ngày đầu bước vào làng quyền Anh. Tuy nhiên, chỉ đến khi Thomas có cơ hội tranh đai thế giới với Tim Witherspoon năm 1984, ông mới nhận lời. Tất nhiên, Thomas sau đó chiến thắng và lên đỉnh thế giới.

"Ông ấy đưa tôi đến gặp mọi người và giới thiệu, 'Mọi người hãy chào cái tên vĩ đại nhất'. Tôi ngỡ ngàng bởi Ali (khi đó đã giải nghệ) mới là người vĩ đại nhất. Ông ấy nói, 'Cậu là người vĩ đại nhất. Cậu đã vượt qua rất nhiều thứ để đạt được như hiện tại, từ vực sâu vươn lên đỉnh cao".

Với một cái tên từng vướng phải nghiện ngập ở tuổi 14 như Thomas, lời chia sẻ của ông Dundee rất có ý nghĩa. "Ông ấy giúp tôi cảm thấy rất tuyệt", Thomas nói, không giấu được sự xúc động.

Tuy nhiên, Thomas sau đó lại mắc sai lầm, "ngựa quen đường cũ" và mất danh hiệu thế giới vào tay Trevor Berbick. Dundee tất nhiên không hài lòng.

"Tôi đến văn phòng và xin lỗi thầy. Tôi lúc đó quá cân trầm trọng, trông rất tệ hại. Ông ấy hoàn toàn phớt lờ tôi trước khi nhờ trợ lý đưa tôi chiếc chìa khóa két sắt. Tôi có 20 nghìn USD ở đó", Thomas thừa nhận phản ứng của thấy còn khiến bản thân "đau hơn" bất kỳ cú đòn nào.

"Tôi cầm số tiền và bắt đầu quá trình cai nghiện. Tôi không nói với ai về điều này, ngay cả cha mẹ. Qua 30 ngày, tôi hoàn tất và cảm thấy khá ổn. Vài tuần sau, tôi có một cuộc gọi khi đang ở nhà. Đó là Dundee. Thầy muốn mời tôi đến buổi lễ vinh danh Muhammad Ali được khắc tên vào Sảnh danh vọng. Tôi vỡ òa sau cuộc gọi đó".

Từ đó tới nay, Thomas đoạn tuyệt với chất cấm. Ông hạnh phúc cho biết chính người thầy cũ đã giúp bản thân có được thành quả đó.

"Khi sự nghiệp của tôi kết thúc, chúng tôi trở thành bạn tốt của nhau. Tôi rất nhớ thầy. Sau cha và vợ của tôi, ông ấy là người quan trọng nhất. Sau khi thầy ra đi vào năm 2012, tôi suy sụp. Mỗi lần nhắc tới ông ấy, tôi lại không kìm được cảm xúc.

Chúng tôi từng luôn gọi điện mỗi khi đến ngày sinh nhật của nhau. Tôi từng giành đai thế giới cùng ông ấy vào ngày 31/8. Vì thế, tháng này rất đặc biệt. Mỗi ngày trong tháng, tôi đều nhớ tới ông ấy".

Trong một môn thể thao khó đoán như boxing, Dundee biết cách để thúc đẩy các học trò. Một lần nhà vô địch Pastrano dự định lấy tiền thưởng trận đấu, gom lại mua một căn hộ mới. Dundee đã tận dụng điều này.

"'Bị lấy mất cái cửa rồi', ông ấy hét lên với cậu học trò. 'Giờ thì hắn ta cầm luôn chiếc cửa sổ rồi Pastrano', ông ấy nói ở hiệp 2. Pastrano rất bất ngờ. 'Cậu đã để hắn ta lấy nốt cái mái và ngôi nhà mất thôi. Mạnh mẽ lên và hạ hắn ta đi'", Baiamonte nhớ lại lời chỉ dạy của Dundee cho Pastrano trên võ đài.

Có lẽ một trong những lời khen tuyệt nhất Dundee nhận được là đến từ George Foreman. Chính Dundee đã giúp Ali đánh bại tay đấm này trong trận "Rumble in the Jungle" nổi tiếng. Dù nhận thất bại, Foreman vẫn rất tôn trọn ông thầy người Mỹ.

Sau cùng, Foreman cũng tìm đến Dundee vào năm 1994 với hy vọng giành được đai thế giới khi đã bước sang tuổi 45. Sau cùng, Foreman đã làm được. Ở tuổi 73, ông Dundee vẫn biết tạo ra phép màu.

"Ông ấy nói với tôi rằng, ông ấy muốn làm việc với cha bởi ông biết rõ tài năng của ông ấy. Foreman thừa nhận đã thua bởi Ali di chuyển tài tình theo hướng dẫn của cha. Foreman không thể đấm trúng và không thẻ quên", con trai Jimmy kể lại.

"Cha cũng huấn luyện một người bạn của tôi, John English. Cậu ta lên sàn và bị vùi dập. Sau cùng, cha đã khuyên cậu ta nên đổi nghề. Cậu ta sau đó đã làm thật và rất thành công sau đó. Đó là trách nhiệm của một HLV: Bạn phải nói ra điều họ không muốn nghe. Ông ấy luôn thành thật", Jimmy nói thêm.